Mengikut protokol, negara-negara terbahagi kepada negara beraja atau republik, bergantung pada gaya (dan cara pewarisan jawatan) ketua negara masing-masing mengikut peruntukan perlembagaan, namun ini bukan caranya mentakrifkan sistem politik sebenar, yang sering mengalami perubahan dalaman yang ketara tanpa mengubah gaya ketua negara, atau masih mengekalkan ciri-ciri lain walaupun beralih dari sistem beraja ke republik atau sebaliknya.

Setiap perlembagaan (undang-undang asas) negara mengasaskan sistem politik tersendiri. Terdapat empat jenis utama ketua negara yang dapat dibezakan:

1. sistem ketua negara bukan eksekutif, yang mana ketua negara langsung tidak memegang apa-apa kuasa eksekutif, sebaliknya sekadar memainkan peranan simbolik bagi pihak negara;
2. sistem berparlimen, yang mana ketua negara memegang kuasa eksekutif yang hanya boleh dilaksanakan mengikut nasihat jemaah menteri;
3. sistem presiden, yang mana ketua negara juga memegang jawatan ketua kerajaan dan giat melaksanakan kuasa eksekutif; dan
4. semi semi-presiden, yang mana ketua negara berkongsi hak pelaksanaan kuasa eksekutif bersama ketua kerajaan.